Thành phần và chất lượng nước bề mặt phụ thuộc vào chất lượng của nguồn nước, môi trường tự nhiên, bản chất của nước thải và chất thải vào nguồn nước ..
Các thông số chính cần quan tâm đến nước mặt bao gồm: Chất lượng về mặt vi trùng học, chất lượng, thành phần huyền phù và độ PH, chất hữu cơ ( độ màu), hàm lượng sắt, mangan
Các xử lý sơ bộ đối với nước bề mặt là rất quan trọng. Xử lý sơ bộ gồm một số công đoạn cơ học hay vật lý đơn giản. Các công đoạn xử lý sơ bộ bao gồm:
– Hồ chứa và lắng sơ bộ
– Song chắn rác
– Lưới chắn
– Lắng cát
- Hồ chứa và lắng sơ bộ:
Trước khi dẫn nước vào dây chuyền xử lý người ta lưu nước một thời gian dài trong hồ chứa với mục đích:
– Tạo quá trình lắng tự do của các hạt bụi và các kim loại nặng có nồng độ cao trong nước thô không tách được bằng quá trình keo tụ như coban, niken, xyanua, chì, cadimi và các kim loại độc hại khác cũng được lắng xuống đáy
– Xúc tiến quá trình làm sạch tự nhiên để tách được phần lớn các chất hữu cơ có kích thước nhỏ và các tạp chất vô cơ
– Có thể dùng biện pháp trao đổi khí nhân tạo để tăng hàm lượng oxy hòa tan trong nước
– Xử lý sơ bộ với dịch vôi để duy trì độ cứng của nước
- Song chắn rác
Song chắn rác là công trình xử lý nước mặt đầu tiên rất cần thiết , nó cho phép
– Bảo vệ các công trình phía sau, cản các vật lớn đi qua có thể gây tác nghẽn trong các hệ thống khác nhau
– Tách và tháo một cách dễ dàng các vật lớn trôi theo nước thô. Các vật này có thể làm hại đến hiệu quả xử lý tiếp theo hoặc làm phức tạp quá trình xử lý nước
Hiệu quả thao tác ít hay nhiều đều phụ thuộc vào kích thước khe song, có thể chia thành
+ Song chắn tinh: khoảng cách nhỏ hơn 10mm
+ Song chắn trung bình: khoảng cách từ 10 đến 40mm
+ Song chắn sơ bộ: khoảng cách lớn hơn 40mm
Song chắn tinh thông thường được bảo vệ ở phía trước bằng song chắn sơ bộ. Vớt rác nổi được thực hiện bằng song chắn rửa thủ công hoặc bằng song chắn làm sạch tự động ( phải cơ khí hóa đối với lưu lượng lớn hoặc nước có hàm lượng cao của chất rắn).
Một song chắn tự động thường được bảo vệ bằng một song chắn to chắc đặt trước, nó cũng được cơ khí hóa ở các công trình lớn hoặc dùng cho nước thô mang nhiều vật lớn.
Người ta mong muốn giảm bớt việc làm thủ công, áp dụng tự động hóa trong khâu vớt rác ngay cả ở các trạm có công suất nhỏ. Việc lá cây rụng vào mùa thu có xu hướng tạo thành lớp đệm trên lưới chắn gây nên tác nghẽn trong một thời gian dài. Do đó cần phải sử dụng song chắn tinh, khoảng cách thông thường của các mắt song chắn là từ 20 đến 40 mm ( trước lưới chắn) cho nước mặt
- Lưới chắn:
Cũng như song chắn lưới chắn được đặt ở cửa dẫn nước vào công trình thu nước làm nhiệm vụ loại trừ các vật nổi, vật trôi lơ lửng trong dòng nước để bảo vệ các thiết bị và nâng cao hiệu quả làm sạch của các công trình xử lý.
Vật nổi và vật lơ lửng trong nước có thể có kích thước như các que tăm nổi, hoặc nhành cây con khi đi qua máy bơm vào các công trình xử lý có thể bị tán nhỏ hoặc thối rữa làm tăng hàm lượng cặn và độ màu của nước
- Bể lắng cát
Ở các nguồn nước mặt có độ đục lớn hơn hoặc bằng 250mg/l sau lưới chắn các hạt cặn lơ lửng vô cơ, có kích thước nhỏ, tỷ trọng lớn hơn nước, cứng có khả năng lắng nhanh được giữ lại ở bể lắng cát.
Nhiệm vụ của bể lắng cát là tạo điều kiện tốt để lắng các hạt cát có kích thước lớn hơn hoặc bằng 0,2mm và tỷ trọng lớn hơn hoặc bằng 2,6 để loại trừ hiện tượng bào mòn các cơ cấu chuyển động cơ khí và giảm lượng cặn nặng tụ lại trong bể tạo bông và bể lắng
